Hafız Esad’ın mezarı soyuldu: Kemikleri çalındı iddiası

Suriye’de Qardaha’daki Hafız Esad türbesinin kimliği belirsiz kişilerce açıldığı, eski devlet başkanının kemiklerinin çalındığı sosyal medyada paylaşıldı.

Suriye’nin Lazkiye vilayetindeki Qardaha kasabasında bulunan eski Devlet Başkanı Hafız Esad’ın (1971–2000) mezarının kimliği belirsiz kişilerce açılarak kemiklerinin çalındığı iddia edildi. Sosyal medya platformlarında yayılan video ve fotoğraflarda, Esad’ın anıt mezarının içinin boş olduğu; mozolenin tabutuyla defin alanının tahrip edildiği görülüyor. Henüz bağımsız bir teyit bulunmamasına rağmen, aktörler mezarın 18–19 Nisan gecesi soyulduğunu öne sürüyor (Ground.news)​Ground News. Bu mezar, 2000 yılında kalp krizi sonucu ölen Hafız Esad’ın eşi Anisa Makhlouf ve oğlu Basil Esad’ın da definli olduğu, aileye ait anıt mezar kompleksinin bir parçası. Esad ailesinin iktidarı devralan oğlu Beşar Esad’ın rejimi, 2011’de patlak veren ayaklanma ve ardından iç savaştan sonra zayıflayınca, Aralık 2024’te türbe önce ateşe verilmiş, ardından yılbaşında fotoğraflar mezar kompleksinin tahrip edildiğini göstermişti (TASS)​ Yerel kaynaklar, bu kez sadece mezarın yakılması değil, içindeki insan kalıntılarının da alındığını bildiriyor. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, türbenin zemininin oyularak açılmış çukur biçimine geldiği, içindeki lahit ve kemiklerin yerinde olmadığı görülüyor. Bazı paylaşımlarda, mezarı açanların askerî kamuflajlı kişiler olduğu iddia edilirken, kimlikleri ve ait oldukları grup netleşmiş değil (The New Arab) Qardaha, Esad ailesinin memleketi olarak biliniyor; rejim güçlüleri ve destekçileri burayı bir tür hac yeri gibi ziyaret ederdi. 2024 sonunda Beşar Esad’ın devrilmesi ve ülkeyi terk etmesi sonrasında ilk olarak türbe ateşe verilmiş, ardından mezar kompleksine saldırılar düzenlenmişti. Muhalif gruplar, Suriye iç savaşı sürecinde rejimin sembollerine karşı öfke ve intikam duygusuyla hareket etmişti. Şimdi mezarın tamamen boşaltılması, Esad hanedanının sembolik gücünü kırma amacı taşıyor olabilir. Uluslararası gözlemciler, mezarın soygununu “siyasi mesaj” olarak değerlendiriyor. Tarihsel olarak diktatör mezarlarının korunması veya yıkılması, iktidar değişimlerinde sembolik bir rol oynar. Bir yanda Esad rejiminin hatırasını silme çabası; diğer yanda muhtemel Esad yanlılarının mezarı koruma veya kaçırma girişimi söz konusu. Ynetnews’e göre bazı yorumcular, kemiklerin “güvenlik gerekçesiyle” Esad taraftarlarınca alınmış olabileceğini öne sürüyor  Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) ve uluslararası ajanslar henüz olayı doğrulayamadı. Rejimin kalıntıları koruma birimleri veya yeni yönetim, resmi bir açıklama yapmadı. Ancak sosyal medyadaki videoların tarih damgaları 17–18 Nisan’a işaret ediyor ve mezarın yanındaki anıtların da zarar gördüğü görülüyor. Bu tür makam soygunları, geçmişte Latin Amerika ve Doğu Avrupa’da da yaşanmıştı. İktidar değişimlerinin ardından diktatör mezarlarının açılması, bazen kemiklerin adli incelemeye alınması, bazen de sembolik tahrip eylemi olarak gündeme gelmişti. Qardaha’daki mezar soygunu da Suriye’de yeni dönemin sembolik kırılma noktalarından biri sayılabilir.