Yapay Zeka Destekli Mamografi Sistemi Kanseri Erken Teşhis Ediyor

Sağlık Bakanlığı’nın MM Tarama Sistemi’ne entegre edilen yapay zeka, 1 milyonun üzerindeki mamogramı inceledi ve yüzde 90’a yakın doğrulukla kanser bulgularını tespit etti.

Sağlık Bakanlığı’nın 2024’te yapay zeka desteğiyle güçlendirdiği “Ulusal Tarama Mamografisi Raporlama Sistemi” (MM Tarama Sistemi), hizmete girdiği son bir yılda 1 milyonu aşkın dijital mamografi görüntüsünü derin öğrenme algoritmalarıyla analiz ederek kanseri erken safhada tespit etme başarısını yüzde 90’a kadar yükseltti. 2016’da tarama mamografilerinin ulusal ölçekte raporlanması, arşivlenmesi ve kalite standartlarının sağlanması amacıyla başlatılan sistem, geçen yıl devreye giren yapay zeka modülüyle radyoloji uzmanlarının iş yükünü hafifletip, vakalara öncelik tanıyarak erken müdahaleyi mümkün kıldı. Yapay zeka algoritması, sisteme yüklenen mamogramlar üzerinde mikrokalsifikasyon gibi insan gözünün kaçırabileceği küçük lezyonları da tespit edebiliyor. Tespit edilen şüpheli bulgular, MHRS (Merkezi Hekim Randevu Sistemi) üzerinden otomatik olarak ilgili hastanelerdeki radyoloji hekimlerine yönlendiriliyor. Böylece risk gruplarındaki hastalar bekleme süresi yaşamadan ileri tetkik ve tedaviye alınarak hastalığın ilerlemesi önleniyor. Erken evrede yakalanan kanser vakalarında cerrahi müdahale oranları düştü, kemoterapi ve radyoterapi ihtiyacı azaldı; hastaların yaşam kalitesi ve psikolojik dayanıklılığı belirgin biçimde iyileşti. MM Tarama Sistemi’nden elde edilen veriler, sağlık yönetimine de önemli girdiler sağladı. Bakanlık yetkilileri, erken teşhis sayesinde tedavi maliyetlerinde ortalama yüzde 20 azalma yakalandığını, yıllık bazda milyonlarca liralık tasarruf sağlandığını açıkladı. Ayrıca tarama hacminin artmasıyla bölgeler arasındaki erişim eşitsizliği de azaltıldı; kırsal kesimde yaşayan kadınlar dâhil tüm nüfus grupları sistemden eşit biçimde yararlandı. Gelecek dönem hedefleri arasında algoritmanın meme ultrasonu ve MR verilerini de analiz edecek şekilde genişletilmesi var. Bunun için Sağlık Bakanlığı, üniversiteler ve yerli teknoloji firmalarıyla ortak Ar-Ge projeleri başlattı. Ayrıca MM Tarama Sistemi’nin deneyim ve altyapısı, bölge ülkeleriyle paylaşılarak uluslararası iş birliği çerçevesinde tüm dünyada meme kanseri erken teşhis oranlarının artırılması planlanıyor. Meme kanseri, dünya genelinde kadınlarda en sık rastlanan ikinci kanser türü; erken teşhis ise sağkalım oranını yüzde 90’ın üzerine çıkarıyor. Türkiye’de de her yıl yaklaşık 25 bin yeni vaka görülüyor. Bu açıdan MM Tarama Sistemi’nin yapay zekâ entegrasyonu, hem halk sağlığını koruma hem de sağlık harcamalarını dengeleme bakımından kritik bir adım olarak değerlendiriliyor. Sağlık Bakanlığı, önümüzdeki aylarda uygulama kapsamını ileri görüntüleme teknolojilerine ve diğer kanser türlerinin taramasına da genişleterek “herkese eşit, hızlı ve yüksek kaliteli sağlık hizmeti” hedefini güçlendirmeyi sürdürecek.