Öğrenciler uçaklarda “kör iniş” riskini yerli kitle sıfırladı

TEKNOFEST KKTC’de “Greentech” ekibi, uçağın egzoz ısısıyla elektrik üreten Peltier kiti tasarladı; alternatör arızasında bile aviyonik sistemi besliyor.

Türkiye’nin havacılık eğitiminde bir ilk: Türk Hava Kurumu Üniversitesi İzmir Havacılık Meslek Yüksekokulu öğrencilerinden oluşan “Greentech” takımı, uçaklarda alternatör arızası sonucu yaşanan “kör iniş” tehlikesini tamamen ortadan kaldıracak yerli ve milli bir kit geliştirdi. TEKNOFEST KKTC yarışmasında dördüncü olarak finale kalan proje, egzoz gazlarındaki atık ısıyı elektrik enerjisine dönüştüren Peltier tabanlı bir sistem üzerine kurulu. Uçaklardaki elektrik üretimi, geleneksel olarak motor kuyruk alternatörüyle sağlanıyor. Ancak bu parça arızalandığında; kokpit dijital göstergeleri, radar, haberleşme ve diğer kritik aviyonik sistemler elektrikten yoksun kalarak pilotu “kör iniş” yapmak zorunda bırakabiliyor. Bu durum, özellikle alçak irtifada hayati riske dönüşebiliyor. Greentech ekibi, uçağın egzoz çıkışına entegre ettikleri modüler kitle bu riski ortadan kaldırıyor. Proje ekibinden Makine Bölümü öğrencisi Muharrem Can Yılmaz, “Alternatör devre dışı kaldığında Peltier kit devreye giriyor. Egzoz sıcaklığı farkıyla elektrik üretiyor, aküden takviye almadan aviyonik sistemleri besliyor. Böylece pilot, tüm enstrümanları çalışır halde tutarak güvenli iniş yapabiliyor” diyor. Yılmaz, geçmişte bu tip arızaların neden olduğu kazaları incelediklerini, “çevreci ve geri dönüştürülebilir” çözümle riskleri tamamen yok etmeyi hedeflediklerini belirtti. Takım kaptanı Elektronik Bölümü öğrencisi Melike Şerif, Peltier elemanlarının termal farkı elektriğe çevirme verimini anlattı: “Egzoz gazları 250 °C’yi buluyor. Peltier modüller bu ısı farkını doğrudan DC elektriğe dönüştürüyor. Motor çalıştığı sürece sistem, aviyonik beslemesini sürdürecek kadar güç üretiyor.” Danışmanları Yıldırım Karayel ise, “Bu kit, atık ısı enerjisinin en verimli şekilde değerlendirilmesiyle kör inişe son veriyor” diyerek projeyi özetledi. Altı kişilik ekip, bir yılı aşkın süredir kendi atölyelerinde tasarım, simülasyon ve prototip testleri yaptı. Şu an patent başvurusu tamamlanmak üzere; fikri mülkiyet koruması alındıktan sonra ticari ürün geliştirme aşamasına geçilecek. Gelecek hedefleri, kitin küçük genel havacılık uçaklarından büyük turbojet platformlarına kadar uyarlanması ve sivil ile askeri filolarda kullanılmasını sağlamak. Greentech’in başarısı, Türkiye’nin havacılık teknolojilerinde dışa bağımlılığı azaltacak, kritik emniyet sistemlerinde yerlileştirmeyi güçlendirecek bir kilometre taşı olarak değerlendiriliyor. Proje, yalnızca TEKNOFEST’te değil, uluslararası havacılık fuarlarında da tanıtılacak ve sertifikasyon sürecine girecek. Böylece “kör iniş” riskine karşı ilk yerli kit, kısa süre içinde ticari uçaklarda uygulamaya alınacak.