Çin, İhracat Kontrol Politikalarını AB’ye Net Şekilde Aktardı

Ticaret Bakanı Wang Wentao, Fransa ziyaretinde AB Komisyonu Üyesi Maroš Šefčovič ile görüştü; nadir topraklar ve ileri teknoloji ihracatı ele alındı.

Çin Ticaret Bakanlığı’ndan 7 Haziran 2025’te yapılan açıklamaya göre, Bakan Wang Wentao’nun Fransa’nın başkenti Paris’te düzenlenen ikili temaslar kapsamında Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Ticaretten Sorumlu Üyesi Maroš Šefčovič ile bir araya gelerek ihracat kontrol politikalarını ayrıntılarıyla ele aldı. Görüşmede, Çin tarafı, özellikle nadir toprak elementleri ve stratejik öneme sahip ileri teknoloji ürünlerine ilişkin düzenlemeleri “uluslararası standartlar çerçevesinde” tanımladığını vurguladı. Her iki yetkili, küresel tedarik zincirinin güvenilirliği ve şeffaflığına zarar vermeden, ulusal güvenlik gerekçesiyle uygulanan kontrollerin önemini teyit etti. Çin Ticaret Bakanlığı açıklamasında, “Nadir toprak elementleri ihracatına getirilen kısıtlamalar, benzer uygulamaların birçok gelişmiş ülke tarafından da kabul gördüğü uluslararası bir pratiğe dayanmaktadır” denildi. Ayrıca, “AB’nin endişelerini anlıyor ve uygunsuz gecikmelerin önüne geçmek için, şartlara uygun başvuruları hızla incelemeye hazırız” taahhüdü yer aldı. AB tarafı ise söz konusu ihracat kontrollerinin uzun vadede iki taraflı ticari ilişkilerde güven bunalımına yol açmaması için yapıcı adımlar atılmasını; Çin’in ileri teknolojilerin serbest dolaşımına destek vermesini ve gümrük işlemlerinde kolaylaştırıcı mekanizmalar oluşturmasını istedi. Tai­­van odaklı mikroçip tedarik sorunları, elektrikli araç bataryaları için lityum ve vanadyum gibi hammaddelerin akışı ile 5G altyapısına dönük telekom ekipmanlarının ihracat lisans süreçleri de masaya yatırıldı. The Economist ve Financial Times gibi uluslararası yayınlarda da geniş yer bulan bu tartışma, geçen yıl Çin’in nadir toprak elementleri ihracatını yüzde 20 kısıtlamasının ardından AB’de alarm zillerini çalmıştı. AB Komisyonu, iç piyasada stratejik ürün stoklayarak arz güvenliğini sağlamaya çalışırken, Çin, “tek taraflı baskıya değil, karşılıklı saygı ve hukuk ilkesine dayalı iş birliğine inanıyoruz” mesajı verdi. Analistler, Fransa’daki görüşmenin ardından Çin-AB ticaret diyaloğunda tansiyonun hafifleyebileceğini ancak nihai çözüm için Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) normlarının da referans alınması gerektiğini belirtiyor. AB’nin önümüzdeki günlerde bu konudaki tavrını, DTÖ nezdindeki “kara liste” başvurusu ve karşılıklı soruşturmalarda somut adımlarla göstereceği öngörülüyor. Türkiye açısından da önemli bir sınav niteliği taşıyan bu gelişme, küresel tedarik zincirine entegre sanayi yatırımları ve yeşil dönüşüm projeleri için kritik hammaddeye erişimde jeopolitik risk analizi gerektiriyor. Uzmanlar, “Çin ve AB, bu kısıtlamalarla cep telefonu bataryasından nükleer santrallere kadar uzanan geniş yelpazede ürüne erişim maliyetini değiştirebilir. İş dünyası, alternatif tedarik kaynaklarına yönelirken, siyasi diplomasiyi de yakından izleyecek” değerlendirmesinde bulunuyor.